Metody pracy z wolontariuszami
W wolontariacie liczą się nie tylko poszczególne działania charytatywne, ale przede wszystkim społeczność osób, które łączą podobne wartości i cele. Dlatego warto budować ciągłość szkolnego wolontariatu.
Budowanie zespołu wolontariackiego
i motywowanie wolontariuszy
W prowadzeniu wolontariatu w szkole kluczowe są nie tylko dobra organizacja
i znajomość tajników wolontariatu, ale niezaprzeczalnie i przede wszystkim zespół uczniowski, z którym się pracuje. Wyzwaniem w pracy i formowaniu tego zespołu jest jego zmienność. Co się zmienia? Po pierwsze liczba osób, z którymi pracujemy, często zaczynamy w dużym zespole, a kończymy z garstką najbardziej wytrwałych. Po drugie same osoby, co wiąże się z odchodzeniem „starych” wolontariuszy wraz z zakończeniem edukacji w naszej szkole i przychodzenie „nowych”. Po trzecie zaangażowanie i motywacja, pierwsze będzie się zmieniać wraz z pojawianiem się przeszkód lub rozczarowań, a druga sama w sobie jest różna, bo skupiona na zdobywaniu punktów lub wynikająca z wewnętrznych motywów. Jak więc budować zespół, gdy mamy tyle zmiennych i przede wszystkim „nie stały” zespół?
To od czego warto zacząć i co pomoże w zbudowaniu wolontariatu można zawrzeć w takich pięciu punktach:
1. Stałe ramy dla „nie stałego” zespołu
CEL
Nadanie ram daje poczucie bezpieczeństwa i tożsamości grupie.
Wypracujcie razem zasady działania. Spiszcie wspólnie regulamin klubu wolontariackiego, niech każdy otrzyma jego kopię. Zadbaj, żeby każda nowa osoba go poznała. Zróbcie małą ceremonię przyjęcia nowych osób, żeby poczuły się ważną częścią zespołu. Zbierz oczekiwania wobec funkcjonowania zespołu wolontariackiego np. postaw skrzynkę na pierwszym spotkaniu i poproś o wrzucenie do niej karteczek ze opisem potrzeb i oczekiwań względem waszej wspólnej pracy.
2. Dobra komunikacja
CEL
Osoby dobrze poinformowane i wysłuchane czują się, że są włączane i mają wpływ.
Każde spotkanie zacznij od przywitania się i przypomnienia zasad współpracy. Zadbaj, by wszystkie osoby się przedstawiły, nowe osoby niech powiedzą coś więcej. Ustal jeden sposób komunikacji: grupa FB, maile, grupa na WhatsAppie, ogłoszenia na tablicy. Pamiętaj, że dobra komunikacja to także słuchanie. Znajdź czas na wysłuchanie wszystkich głosów. Np. jedno spotkanie niech poprowadzą uczniowie, albo zawsze poświęćcie je tylko na wygadanie się.
3. Świadomość dynamiki grupy i procesu grupowego
To co pomoże Tobie i grupie utrzymać zaangażowanie, to świadomość czterech częściach modelu zaangażowania:
Ważny, sensowny, cel
Ważne jest, aby wypracować wizję i misję organizacji, a także jej cele. Czyli odpowiedź na pytanie, dokąd zmierzamy? Gdy ten etap mamy już za sobą, to kluczowe jest, aby konsekwentnie dążyć do realizacji wyznawanych przez nas wartości i misji.
Poczucie kompetencji
Wiedza i zdolności, które posiadają pozwolą im osiągnąć sukces w trakcie wykonywanych zadań. Z drugiej strony, naszym zadaniem, jako liderki/lidera jest wykorzystanie potencjału i zdolności członków i członkiń grupy, którą przewodzimy. Ważne, aby nie dawać zbyt trudnych zadań nowo przyjętym pracownikom, czy wolontariuszom, ale także pamiętać, że wraz ze zwiększającym się stażem pracy, musimy stawiać współpracownikom już nie tylko zadania, ale także wyzwania. Jeżeli sam/sama jesteś już znudzony realizację kolejnego projektu, to może teraz wyzwaniem dla Ciebie będzie przyjrzenie się i doskonalenie się w umiejętnościach menedżerskich i przywódczych?
Rezultat/ informacja zwrotna
Młodzież pracuje i angażuje się najlepiej wtedy, kiedy wie, że jej wysiłek będzie zauważony przez innych i jaki rezultat to przyniesie. Wolontariusze i wolontariuszki potrzebują informacji zwrotnych, zarówno konstruktywnych służących zmianie, jak i pozytywnych, na temat osiąganego postępu. Jeżeli nikt nie zauważa, atego, co robię, to bardzo trudno utrzymać wewnętrzną motywację i w dalszym ciągu realizować działanie. Ważne, aby informacji zwrotnej nie udzielać jedynie wówczas, gdy coś poszło źle, kluczowe będzie poczucie docenienia. (o tym jak to zrobić – zajrzyj do punktu 5).
Źródło: Zarządzanie ludźmi w organizacji. Maja Branka. Portal ngo.pl:
https://publicystyka.ngo.pl/zarzadzanie-ludzmi-w-organizacji
4. Otwartość na zmiany i akceptacja nieznanego
W tak zmiennym środowisku dobrze zadbać o to by rozumieć mechanizmy towarzyszące zmianie. Im bardziej przywiążecie się do tego „jak jest” tym trudniej będzie przystosować się do zmieniających się okoliczności. Pamiętaj, że nie tylko Tobie może być trudno z ciągła zmianą, uczniom i uczennicom także. Oto przez jakie fazy będziecie wspólnie przechodzić.
Fazy zmiany
- zaprzeczenie
- opór
- eksperymentowanie
- zaangażowanie/ adaptacja
5. Docenienie
To jeden z bardzo ważnych, jeśli nie najważniejszych elementów budowania zespołu. Nie tylko Ty powinieneś dostrzegać wysiłek i mocne strony osób, z którymi pracujesz, ale także oni nawzajem. Poćwiczcie wspólnie mówienie sobie miłych rzeczy. Skorzystajcie z narzędzi pisanych poniżej. Zwróć uwagę, żeby docenianie nie zatrzymywało się na bardzo ogólnych stwierdzeniach typu: fajnie to zrobiłaś, jesteś miła itd. Niech to będzie wstępem, ale zawsze poproś o konkret. Np. “fajnie zrobiłaś to zadanie, bo poświęciłaś temu dużo czasu, podeszłaś do niego poważnie i dużym zaangażowaniem”, “jesteś miła, bo zawsze jak potrzebuję pomocy to ja od Ciebie dostanę”.
Pomocne materiały
Budowanie zespołu wolontariuszy
Publikacja zawiera wskazówki i ćwiczenia do pracy ze szkolnymi wolontariuszami, tak aby wzmocnić ich zaangażowanie oraz motywację do działania.
Jak doceniać i mierzyć rozwój kompetencji w wolontariacie?
Publikacja zawiera przegląd narzędzi i metod do ewaluacji działań wolontariackich oraz refleksji nad ich wpływem na rozwój kompetencji uczniów i uczennic.
Wolontariat
Formalno prawne aspekty
Metody pracy z wolontariuszami
Inspiracje do działań
Wolontariat czytelniczy
