Formalno prawne aspekty
Organizowanie wolontariatu zgodnie z przepisami prawa tworzy warunki, w których nauczyciele i nauczycielki oraz uczniowie i uczennice angażujący się w wolontariat mogą czuć się kompetentni i wspierani przez społeczność szkolną, w której działają. 35% Polaków i Polek w wieku 15 lat i więcej angażuje się w wolontariat, dlatego warto wykorzystać tę energię do poszerzania horyzontów uczniów, rozwijania ich kreatywność, chęci działania i poczucia sprawczości.
W ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie znajdziemy oficjalnej definicji wolontariatu, jednak art. 2 pkt 3 ustawy mówi nam, kim jest wolontariusz:
„przez wolontariusza rozumie się (…) osobę fizyczną, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie”.
Cechy działań wolontariackich
1. Nieodpłatność
Wolontariusze i wolontariuszki nie mogą otrzymywać wynagrodzenia za swoją pracę, jednak mogą korzystać przez oferowane przez instytucję, w której realizowali działania wolontariackie, ze szkoleń i usług.
2. Nakład pracy
Wolontariusze i wolontariuszki poświęcają swój czas i wysiłek na zrealizowanie danego zadania.
3. Cel społeczny
Wolontariusz może świadczyć swoją pracę bezpłatnie, gdy poświęca się konkretnemu celu społecznemu, a organizacja nie uzyskuje zysku z jego pracy.
4. Odbiorcy działań
Działania wolontariackie nie mogą być świadczone na rzecz rodziny i znajomych.
5. Regularność działań
Szkolny wolontariat zazwyczaj działa na zasadzie akcji, jednak zachęcamy do działań długoterminowych, które pozwolą stworzyć stały zespół wolontariuszy i długofalowe zaangażowanie.
6. Cel działania
Wolontariat to nie tylko działania dobroczynne. Skupcie się na tym, by zaangażowani wolontariusze i wolontariuszki czuli wsparcie w realizowanym działaniom, mającym na celu jakąś zmianę.
7. Formalności
Istnienie koła szkolnego wolontariatu czy zadbanie o podpisanie umowy wolontariackiej to istotne narzędzia wspierające szkolny wolontariat, jednak należy pamiętać, że bez dopełnionych formalności, praca wolontariuszy jest równie wartościowa.
Etapy założenia nowego szkolnego koła wolontariatu
- Podjęcie decyzji przez szkołę (dyrektora lub uchwałą rady pedagogicznej)
o powołaniu szkolnego koła wolontariusza. - Wybór opiekuna, który zostanie koordynatorem pracy wolontariuszy.
- Formalne uregulowanie wolontariatu poprzez stworzenie regulaminu szkolnego koła wolontariatu.
- Opracowanie zasad pracy wolontariuszy oraz harmonogramu działań na dany rok szkolny.
Dokumenty, o których MUSISZ pamiętać
Wiele z dokumentów, z których trzeba korzystać podczas pracy z wolontariuszami, jest już wpisana w procedury szkoły. Są to np.: zgody rodziców na udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych, zgody w związku z przetwarzaniem danych osobowych i wykorzystaniem wizerunku czy karty wycieczki. Jedynymi dokumentami, o których w szczególności trzeba pamiętać to:
- nagrywanie audiobooków dla małych dzieci lub seniorów, którym trudno jest czytać (warto wcześniej ustalić ze świetlicą szkolną czy domem seniora czy i jakie nagrania im się przydadzą);
- zorganizowanie kiermaszu on-line na wybrany cel (wylicytowane kwoty mogą być wpłacane bezpośrednio na konto wskazanej fundacji, aby uniknąć rozliczeń finansowych, a fanty przekazywane na podstawie potwierdzenia przelewu);
- koordynowanie korepetycji między uczniami, wsparcie osób, które mają trudności w nauce on-line;
- organizowanie mini-spacerów wzmacniających dla uczniów i uczennic, którzy źle znoszą izolację (np. w parach);
- zaopiekowanie się szkolnym/publicznym ogrodem (wolontariat na powietrzu);
- zorganizowanie akcji wieszania budek lęgowych/domków dla owadów (promocja akcji, potem wykonanie każdy we własnym zakresie, a na koniec publikacja zdjęć i mapki miejsc, gdzie umieszczone zostały budki/domki);
- stworzenie plakatów z pozytywnym przesłaniem i umieszczenie ich w swoich oknach/na balkonach lub analogicznie stworzenie ulotek/pocztówek i wrzucenie ich sąsiadom do skrzynek na listy.
Przykłady porozumień pomiędzy szkołą a wolontariuszem czy propozycje regulacji kwestii punktów za wolontariat również znajdują się w polecanych poniżej materiałach. Zgromadzone przez nas materiały to pigułka wiedzy, która powinna rozwiać wiele wątpliwość i pomóc w rozwijaniu wolontariatu z jak największą korzyścią dla młodzieży.
Pomocne materiały
Jak organizować wolontariat?
Celem przewodnika jest pokazanie, jak wolontariat wzmacnia cele edukacyjne szkoły oraz wspiera rozwijanie kompetencji uczniów. Ponadto zawiera pigułkę wiedzy nt. formalno-prawne związane z wolontariatem i podsumowanie cech jakościowego wolontariatu.
Najczęstsze pytania i odpowiedzi nt. wolontariatu
Artykuł zawiera najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości dotyczące wolontariatu, m.in. związane ze szkolnym statutem, porozumieniami zawieranymi z wolontariuszami i ubezpieczeniem wolontariuszy.
Wzory dokumentów dla opiekunów wolontariatu
Dokument zawiera wzory porozumień, które szkoła powinna zawrzeć z wolontariuszami i wolontariuszkami(pełnoletnimi i niepełnoletnimi) oraz z innymi placówkami, które będą współpracowały ze szkołą.
Wolontariat
Formalno prawne aspekty
Metody pracy z wolontariuszami
Inspiracje do działań
Wolontariat czytelniczy
