Opiekun samorządu
Opiekun samorządu uczniowskiego to nauczycielka lub nauczyciel, który tradycyjnie w polskich szkołach wspiera reprezentantów samorządu uczniowskiego. Należy pamiętać o tym, że polskie prawo nie wymaga od szkół ustanawiania funkcji opiekuna samorządu uczniowskiego.
W większości szkół publicznych opiekunowie istnieją – a doświadczenie pokazuje nam, że przy dobrym wsparciu opiekuna samorządy mogą prawdziwie rozwinąć skrzydła. Opiekunowie mają duży wpływ na to, jaki będzie samorząd – czy pójdzie w stronę prawdziwej samorządności czy też będzie odgórnie sterowany przez dorosłych.
O czym należy pamiętać?
- opiekun jest funkcją, która może, ale nie musi zostać powołana w szkole
- rolę, zadania a także sposób wyboru opiekuna samorządu w szkole powinien określać regulamin działania samorządu uczniowskiego
- opiekun nie jest przełożonym władz samorządu, nie może nakazywać przedstawicielom samorządu wykonywania określonych działań, wpływać na wyniki wyborów, decydować o tym jakie osoby będą zaangażowane w działania samorządu, itp.
- dobrze, żeby rolę opiekuna dzieliły ze sobą 2 osoby - zapobiega to wypaleniu i osamotnieniu opiekunów, którzy często muszą reprezentować uczniów wobec pozostałej części rady pedagogicznej
- rola opiekuna o wiele ważniejsza jest na poziomie szkoły podstawowej niż ponadpodstawowej
- optymalnie, jeśli na wybór osoby lub osób pełniących funkcję opiekuna wpływ mają uczniowie szkoły - najlepiej, jeśli jest on wybierany w wyborach (przez ogół uczniów lub tylko przez grono władz samorządu)
Po co samorządowi opiekun?
- Opiekun może, ale nie musi, zajmować się przede wszystkim następującymi sprawami:
- wsparcie w dbałości o kwestie formalne i prawne (aktualność regulaminu, przeprowadzanie wyborów zgodnie z ordynacją, itp.)
- wspieranie w kontaktach z dorosłymi (ale nie zastępowanie uczniów w nich) - dyrekcją szkoły, radą rodziców, radą pedagogiczną, instytucjami pozaszkolnymi, szczególnie w przypadku młodszych uczniów
- opiekun nie jest przełożonym władz samorządu, nie może nakazywać przedstawicielom samorządu wykonywania określonych działań, wpływać na wyniki wyborów, decydować o tym jakie osoby będą zaangażowane w działania samorządu, itp.
- dbanie o włączanie dyrekcji i grona pedagogicznego w kwestie dotyczące rozwijania samorządności i szkolnej demokracji (np. wspólna identyfikacja kwestii, które można poddać konsultacjom lub współdecydowaniu na poziomie szkoły)
- inspirowanie uczniów do podejmowania zmian lub nowych pomysłów, szukanie sposobów na zaangażowanie całej społeczności szkolnej w najważniejsze procesy i decyzje, którymi zajmuje się SU
- szukanie pomysłów na angażowanie ogółu uczniów w podejmowanie istotnych decyzji
- pomoc w zdobywaniu informacji o potrzebach i zasobach uczniów, moderowanie dyskusji nad wnioskami i pomysłami na działania
- czuwanie nad procesem grupowym, wsparcie w ustalaniu zasad współpracy, rozwiązywaniu konfliktów, kryzysów grupowych
- tworzenie i pilnowanie zewnętrznych ram dla pracy SU (terminy i sposób prowadzenia spotkań, dokumentowania działań, monitorowanie planów, itp.)
Wybrane materiały
Przewodnik dla opiekunów SU
Przewodnik zawiera zagadnienia dotyczące roli opiekuna i działalności SU pod kątem formalnym i prawnym, ale także sposobów, angażowania uczniów i uczennic w życie szkoły i włączania w procesy decyzyjne. Do publikacji dołączone są karty pracy.
Rola i zadania opiekuna/ki SU
7 głównych obowiązków opiekuna/ki samorządu uczniowskiego w oparciu o wytyczne ustawy o systemie oświaty.
